Kanalga yangi tashrif buyurganlarga:
Python dasturlash tilini 0dan o'rganishni ushbu mavzudan 👈 boshlang.

Ⓜ️ Pythonda xatolar ustida ishlash (try-except).

Batafsil: https://docs.python.org/3/library/exceptions.html?highlight=exception#Exception

Istisno (Exception) nima?
Istisno - bu dastur normal ish jarayonini buzadigan, dasturni ishga tushirish va ishga tushirgandan keyin sodir bo'ladigan hodisa.Python skripti o'zi hal qila olmaydigan vaziyat yuzaga kelganda, u istisno tug'diradi. Istisno - bu xatoni ifodalovchi Python ob'ekti.Python skriptida istisno tug'ilsa, u darhol tutib qolinishi kerak, aks holda dastur ish faoliyati to'xtaydi.

Istisno holatini ko'rib chiqish
Agar sizda istisnoga olib kelishi mumkin bo'lgan ba'zi bir shubhali kodlar mavjud bo'lsa, siz shubhali kodni try: blokiga joylashtirish orqali dasturingizni himoya qilishingiz mumkin.

Barcha oldindan o'rnatilgan istisnolar asosiy BaseException sinfiga mansub bo'ladi. Bu foydalanuvchi tomonidan belgilangan sinflar tomonidan to'g'ridan-to'g'ri meros qilib olinishi kerak emas, Exception dan foydalanishning o'zi yetarli.

###################

Arifmetik xatoliklarni tekshirish uchun umumiy
ArithmeticError dan yoki ArithmeticError dan meros bo'lib olingan FloatingPointError, OverflowError, ZeroDivisionError dan foydalanishingiz mumkin.

Sonlarni 0 ga bo'lish arifmetik xatolik hisoblanadi.

try:
1/0
except ArithmeticError as e:
print(f"Arifmetik xatolik: {e}, {e.__class__}")

Arifmetik xatolik: division by zero, <class 'ZeroDivisionError'>

#—————————————-#

try:
1 / 0
except ZeroDivisionError as e:
print(f"Nolga bo'lishda xato: {e}, {e.__class__}")

Nolga bo'lishda xato: division by zero, <class 'ZeroDivisionError'>

#—————————————-#

j = 5.0
try:
for i in range(4, 10):
j = j ** i
print(i, j)
except OverflowError as e:
print(f"Haqiqiy son kasr qismi xatoligi: {e}, {e.__class__}")

4 625.0
5 95367431640625.0
6 7.52316384526264e+83
Haqiqiy son kasr qismi xatoligi: (34, 'Result too large'), <class 'OverflowError'>

###################

Pythonda yozilgan dastur asosan 3 holatda AttributeError xatoligini qaytaradi.

1) Noto'g'ri atributga murojaat qilinganida

try:
a = 7
print(type(a))
a.append(42)
except AttributeError:
print("Atribut xatoligi")

<class 'int'>
Atribut xatoligi

try blogi ichidagi a nomli o'zgaruvchi butun son (integer) turiga mansub va bu turdagi o'zgaruvchi o'zida faqat 1 ta sonni saqlashi mumkin.Yuqoridagi kodda 42 sonini ham a nomli o'zgaruvchiga qo'shmoqchi bo'lganimizda dastur AttributeError xatoliginbi qaytardi.


2) Atribut imlo xato bilan yozilganda

satr = "farmat emas format yoziladi { }".farmat("ok")
print(string)

AttributeError: 'str' object has no attribute 'farmat'


3) Sinf uchun mavjud boʻlmagan atribut ma'lumotnomasini berishga harakat qilinganda.

class Pythonuz():
def __init__(self):
self.a = 'Python'


obj = Pythonuz()
print(obj.a)
print(obj.b)

AttributeError: 'Pythonuz' object has no attribute 'b'

###################

Dasturda operatsion yoki fayl tizimlari bilan bog'liq muammolar bo'lsa dastur EnvironmentError xatoligini qaytaradi.

IOError - fayl bilan bog'liq muammolar (File not found, Disk Full) paydo bo'lganda dastur ushbu xatolikni qaytaradi.

import sys
try:
f = open("filename.txt", 'r')
except IOError:
print(sys.exc_info()[0])

<class 'FileNotFoundError'>


OSError - operatsion tizim bilan bog'liq muammolar paydo bo'lganda dastur ushbu xatolikni qaytaradi.

import sys
import pandas as pd
try:
file = pd.read_csv("C:\ttextfile.csv") # \t
except OSError:
print(sys.exc_info()[0])

<class 'OSError'>

###################

Mavjud bo'lmagan modul chaqirilganda dastur ModuleNotFoundError xatoligini qaytaradi
import sys
try:
import request
except ImportError:
print(sys.exc_info()[0])

<class 'ModuleNotFoundError'>

#—————————————-#

Mavjud bo'lgan modul va modul ichidan mavjud bo'lmagan funksiya chaqirilganda dastur ImportError xatoligini qaytaradi
import sys
try:
from time import tim
except ImportError:
print(sys.exc_info()[0])

<class 'ImportError'>

Davomi https://www.tg-me.com/Python dasturlash maktabi/com.pythonuz/591

@pythonuz

Boshiga https://www.tg-me.com/Python dasturlash maktabi/com.pythonuz/590

###################

Mavjud bo'lmagan indeks yoki kalitlarni tekshirish uchun umumiy LookupError dan yoki LookupError dan meros bo'lib olingan IndexError, KeyError dan foydalanishingiz mumkin.

x = [1, 2, 3, 4, 5]
try:
    print(x[5])
except LookupError as e:
    print(f"{e}, {e.class}")

list index out of range, <class 'IndexError'>

# ——————————————-#

lugat = {1: 'one', 2: 'two'}
try:
    print(lugat[3])
except LookupError as e:
    print(f'{e}, {e.class}')

3, <class 'KeyError'>

###################

Dastur operatsion tizim xotirasidan katta hajmdagi xotirani iste'mol qilganda MemoryError xatoligi paydo bo'ladi.

import numpy
try:
    numpy.ones((9999999999,))
except MemoryError as e:
    print(e)

Unable to allocate 74.5 GiB for an array with shape (9999999999,) and data type float64
###################

Noto'g'ri yozilgan funksiya nomi yozilganda dastur NameError xatoligini qaytaradi.

try:
    prin('Hello')
except NameError as e:
    print(e, e.class)

name 'prin' is not defined <class 'NameError'>

# ——————————————-#
Mavjud bo'lmagan o'zgaruvchi yozilganda dastur NameError xatoligini qaytaradi.

try:
    var = 42
    print(war)
except NameError as e:
    print(e, e.class)

name 'war' is not defined <class 'NameError'>

# ——————————————-#
O'zgaruvchisi biror tur/qiymatga ega bo'lmagan funksiyaga murojaat qilinganda dastur UnboundLocalError xatoligini qaytaradi.

def func():
    x += 1
    print(x)


func()

UnboundLocalError: local variable 'x' referenced before assignment

###################

Dastur ishga tushirilganda dasturlash tili qoidalariga amal qilinmaganda (sintaksis xatolar bo'lsa) SyntaxError xatoligini qaytaradi.Keraksiz joyda nuqta, vergul, bo'sh joy, operator yoki funksiyalar nomini xato yozish, ochilmay yoki yopilmay qolgan qavs, ikkitirnoq yoki birtirnoqlar, o'zgaruvchilarga noto'g'ri nom berish SyntaxError ga misol bo'la oladi.

len() = 5

SyntaxError: cannot assign to function call

# ——————————————-#

fro i in range(10):
    print(i)

SyntaxError: invalid syntax

# ——————————————-#

Kod bloklarida noto'g'ri yozilgan bo'sh joylar IndentationError xatoligini qaytaradi.

num = 5
if num == 5:
print('ok')

IndentationError: expected an indented block

# ——————————————-#

Yorliqlar va bo'shliqlardan noto'g'ri foydalanganda dastur TabError xatoligini qaytaradi

rating_range = 1
for row in range(6):
    if 200 <= 199:
    rating_range += 1
print(rating_range)

TabError: inconsistent use of tabs and spaces in indentation

###################

Noto'g'ri ma'lumot turlari ustida amallar bajarilganda dastur TypeError xatoligini qaytaradi.
Quyidagi holatlarda dastur TypeError xatoligini qaytaradi.

——————————————-#

Matn va sonni birlashtirishga uringanda

num  = 42
matn = '-maktab'
print(num + matn)

TypeError: unsupported operand type(s) for +: 'int' and 'str'

——————————————-#

O'zgaruvchini funksiya ko'rinishida chaqirganda

var = 'pythonuz'
print(var())

TypeError: 'str' object is not callable

——————————————-#

Ro'yxat indeksida noto'g'ri ma'lumot turi ko'rsatilganda

royxat = ['pythonuz', 'phpuz']
print(royxat['1'])

TypeError: list indices must be integers or slices, not str

###############

Biror amal yoki funktsiya mos bo'lmagan qiymatga ega bo'lgan argumentni qabul qilganda dastur ValueError xatoligini qaytaradi.

import math
x = -9
try:
    print(f'{x} ning kvadrat ildizi {math.sqrt(x)}')
except ValueError as e:
    print({e}, {e.class})

{ValueError('math domain error')} {<class 'ValueError'>}

——————————————-#

try:
    int('two')
except ValueError as e:
    print({e}, {e.class})

{ValueError("invalid literal for int() with base 10: 'two'")} {<class 'ValueError'>}

###############

Python dasturlash tiliga oid savollarni ushbu guruhga yozing @apiuz

Kanalga yangi tashrif buyurganlarga:
Python dasturlash tilini 0dan o'rganishni ushbu mavzudan 👈 boshlang.

Testlarni tushunmasdan belgilamang.Izohlarda faol boʻlinglar.

👉 Nematillo Ochilovning internetdagi sahifalari 👈

map() funksiyasi

Pythonda map() funksiyasi funksiya va argumentni qabul qilib, funksiyaga asoslanib argumentga ishlov beradi va qiymat qaytaradi.
Afzalligi: kam kod yoziladi, sikllardan foydalanish shart emas, xotiradan faqat bir marta vaqtincha foydalanadi

#—————————————-#
def func(argument):
return argument.upper()

Map funksiyasini ichida ishlov beruvchi funksiya nomi qavssiz yoziladi va 1 ta verguldan so'ng argument yoziladi.

Funksiya argument sifatida ro'yxat ['a', 'b'], massiv [1, 4, 12], lug'at {1: 'a', 42: 'school'}, kortej (12, 42), to'plam {1, 1, 2, 3, 5, 5} va boshqa ma'lumotlar qabul qilishi mumkin.

m = map(func, {'a', 'b', 'c', 'd'})
print(m) # map() funksiyasi map obyektini qaytaradi
<map object at 0x0000000002798130>

print(type(m)) # obyekt turini aniqlaymiz
<class 'map'>

print(list(m)) # map obyektni ro'yxatga o'tkazib olish uchun list() funksiyasidan foydalaniladi
['A', 'B', 'C', 'D']

#—————————————-#

Ro'yxat elementlarini funktsiyaga birma-bir uzatish va keyin natijalarni to'plash uslubi
sonlar = [1, 2, 3, 4, 5]
daraja = []
for i in sonlar:
daraja.append(i**2)
print(daraja)
[1, 4, 9, 16, 25]

Map va lambda funksiyasi yordamida buni juda sodda va chiroyli tarzda amalga oshirish mumkin.

sonlar = [1, 2, 3, 4, 5]
print(list(map(lambda x: x**2, sonlar)))
[1, 4, 9, 16, 25]

#—————————————-#
2 ta funksiyani 1 ta map() funksiya ichida foydalanamiz

def multiply(x):
return (x*x)
def add(x):
return (x+x)

funcs = [multiply, add]
for i in range(5):
value = list(map(lambda x: x(i), funcs))
print(value)

[0, 0]
[1, 2]
[4, 4]
[9, 6]
[16, 8]

#—————————————-#

Map funksiyasi yordamida birinchi harfi katta 'O' harfi bilan boshlanadigan mevalarga True qolganlariga False natija chop etish.
mevalar = ["Olma", "Gilos", "Banan", "Olcha", "Uzum"]
natija = list(map(lambda x: x[0] == "O", mevalar))
print(natija)
[True, False, False, True, False]

#—————————————-#

satr = ['a', 'b', 'c', 'd', 'e']
son = [1,2,3,4,5]
natija = list(map(lambda x, y: (x, y), satr, son))
print(natija)
[('a', 1), ('b', 2), ('c', 3), ('d', 4), ('e', 5)]

#—————————————-#
Olimpiada musoboqalarida ushbu kod ko'p qo'llaniladi.
royxatlash = list(map(int, input('Son kiriting: ').split()))
print(royxatlash)
Son kiriting: 2 5 8
[2, 5, 8]

#—————————————-#

Map funksiyasida ichki funksiyalar va ma'lumot turlaridan foydalanishingiz mumkin.

Sonlarni darajasini hisoblash
son = [1, 2, 3, 4, 5]
daraja = [3, 4, 5, 6, 7]
print(list(map(pow, son, daraja)))
[1, 16, 243, 4096, 78125]

3 ni 5-darajasini hisoblash
print(3*3*3*3*3)
243

sonlar = [-42, -5, 0.1, 7, 21.3]

print(list(map(abs, sonlar))) # manfiy sonlarni musbatga o'girish
[42, 5, 0.1, 7, 21.3]

print(list(map(float, sonlar))) # haqiqiy songa o'girish
[-42.0, -5.0, 0.1, 7.0, 21.3]

print(list(map(int, sonlar))) # butun songa o'girish
[-42, -5, 0, 7, 21]

satrlar = ["@pythonuz", "kanali", "admini", "Nematillo", "Ochilov"]

print(list(map(len, satrlar))) # elementlardagi belgilar soni
[9, 6, 6, 9, 7]

print(list(map(str.capitalize, satrlar))) # Satrlarning birinchi harfini katta harfga o'girish
['@pythonuz', 'Kanali', 'Admini', 'Nematillo', 'Ochilov']

print(list(map(str.upper, satrlar))) # Satrlarning hamma harfini katta harfga o'girish
['@PYTHONUZ', 'KANALI', 'ADMINI', 'NEMATILLO', 'OCHILOV']

print(list(map(str.lower, satrlar))) # Satrlarning hamma harfini kichik harfga o'girish
['@pythonuz', 'kanali', 'admini', 'nematillo', 'ochilov']

print(list(map(str.strip, [" @pythonuz ", " dastur"]))) # Satrlardagi bo'sh joylarni o'chirish
['@pythonuz', 'dastur']

print(list(map(lambda s: s.strip("."), ["..@pythonuz...", ".dastur..."]))) # Satrlardagi nuqtalarni o'chirish
['@pythonuz', 'dastur']

Darslar Nematillo Ochilov tomonidan dasturlashdagi tajribalari asosida tayyorlandi.

Kanalga yangi tashrif buyurganlarga:
Python dasturlash tilini 0dan o'rganishni ushbu mavzudan 👈 boshlang.
Testlarni tushunmasdan belgilamang.Izohlarda faol boʻlinglar.

#map #funksiya

@pythonuz